Geboren op 21 november: Björk, de IJslandse met het vulkanische temperament
De achternaam - Guðmundsdóttir- van de in 1965 in Reykjavik geboren zangeres wordt door de meesten van ons, zonder enige vorm van minachting, eerder geniesd dan uitgesproken...
Voor de hele wereld is de elf van de Sugarcubes, haar eerste band in 1988, gewoon bekend onder haar voornaam. En in de muziekindustrie wordt niemand anders Björk genoemd. Na hun split in 1991 begon de zangeres aan een solocarrière die steeds veeleisender zou worden. “Fossora”, haar laatste collectie songs in 2022, maakte al plaats voor soms zware experimenten. Haar laatste samenwerking met Dirty Projectors vorig jaar gaat nog een stap verder. Hoewel haar repertoire niet langer refreinen als “Human Behaviour”, “Army Of Me” of “It's Oh So Quiet” bevat, blijft de stem van de zangeres even uniek en fascinerend als altijd.
Als polymorfe artieste is Björk altijd geïnteresseerd geweest in verschillende vormen van expressie. Sinds ze in 1994 werd omgetoverd tot model voor een modeshow van Jean-Paul Gaultier, heeft ze veel aandacht besteed aan haar imago en heeft ze nauwe relaties opgebouwd met geavanceerde ontwerpers als Manish Arora, Alexander McQueen en de Nederlandse Iris Van Herpen. Geen sappige promotiecontracten voor de grote namen in luxe, maar een echte helpende hand voor jonge talenten. Het is allemaal haar verdienste...
Na een paar tumultueuze ontmoetingen met fanatieke paparazzi en een paar klappen in Bangkok en Nieuw-Zeeland, heeft de zanger de camera's begrijpelijkerwijs gemeden.
FLASHBACK
In mijn archieven vond ik dit artikel, gepubliceerd in december 1993 in het weekblad 'La Cité', enkele dagen na haar eerste concert in België. Een paar jaar lang spatten de Sugarcubes met hun gekke refreinen over de rustige Europese pop. Met de hoge uithalen van Björk Gundminsdottir, een driekoppig vrouwtje, irriteerden of fascineerden hun liedjes. Geen halve maatregelen. “We waren nooit een echte band,” herinnert Björk zich. “Om de tijd op zondag te doden, begonnen we muziek te maken met een stel vrienden.”
Met charmante kwade trouw vergeet de jeugdige zangeres dat haar vader vaak het ouderlijk huis verliet om de ijskoude nachten in Reykjavik op te warmen met zijn muzikale vrienden. Björk werd het podium op geduwd op een leeftijd waarop haar vriendinnen hun Barbies nog aan het stylen waren en nam zelfs haar eerste album Ö op elfjarige leeftijd op. Ironisch genoeg was dit in 1977, net toen de punkers Groot-Brittannië binnenvielen...
VAN PUNK NAAR POP
Logischerwijs werden de eerste muzikale opwellingen van de jongedame uitgelokt door de met bier doordrenkte kuiven van de Sex Pistols en misschien ook wel door hun donderende slogans. Nog voordat ze de Sugarcubes vormde, met de zegen van Jaz Coleman en Youth (Killing Joke), maakte ze een handvol extreem turbulente platen voor het Crass-label, een toevluchtsoord voor de laatste vaag anarchistische schreeuwers.
Met een soms twijfelachtig gevoel voor evenwicht werkten de Sugarcubes ongeveer vijf jaar lang aan het combineren van hun onverzadigbare drang naar bizarre experimenten met resoluut toegankelijke songwriting. Niet tevreden met het aanrichten van een ravage in Europa met hun opzettelijk onthutsende platen, “Life's Too Good” in '88 en “Here Today, Tomorrow, Next Week” het jaar daarop, gaven ze hun landgenoten onmiddellijk het voordeel van hun nieuw verworven roem. De Sugarcubes richtten een organisatie op die een radiostation, een kunstgalerie, een boekwinkel en een label combineerde onder de onmiskenbare naam Bad Taste!
VALSE START
Terwijl de Sugarcubes langzaam oplosten in hun eigen delirium, plande Bjôrk al nieuwe samenwerkingen. Nu ze meer ontspannen is, of beter gezegd, eindelijk haar ware persoonlijkheid laat zien, wakkert ze de vlam van de IJslandse verhalen uit de jaren vijftig met een jazzy saus weer aan voor een album getiteld “Gling Glo” voordat ze haar diensten aanbiedt aan 808 State voor het nummer “Oops”.
Ongemerkt onderstreept ze haar ontluikende interesse in jazz (“Like Someone In Love”), dance (“Crying” en “Big Time Sensuality”) en vreemd gefriemel (“There's More To Life Than This”). Op deze veelbelovende fake 'Debut' verkent Björk beide paden in het gezelschap van Soul II Soul-producer Nellee Hooper, en vervolgt ze haar weg met een niet eerder uitgebrachte track die op haar eigen manier 'The Young Americans' illustreert, een Britse film die in ons land nog steeds geen distributeur heeft gevonden.
Björk heeft Brussel net op de knieën gekregen, en nu moeten wij met haar afrekenen...
(Fausto with AK - Picture: © Etienne Tordoir)
Picture: Björk op het podium op het Werchter Festival (België), 7 juli 1996